З кожным годам інтэнсіўнасць руху транспарту на дарогах узрастае, разам з гэтым павялічваецца колькасць дарожна-транспартных здарэнняў з удзелам дзяцей.
Прычынай гэтага часцей за ўсё з'яўляюцца самі дзеці. Прыводзіць да гэтага няведанне элементарных асноў правілаў дарожнага руху, безуважлівае стаўленне дарослых. Недастатковы ўзровень паводзін дарослых на вуліцы, прыводзіць да такіх жа з'яў і ў дзяцей. Таму праца па гэтай тэме павінна ісці паралельна-з дзецьмі і бацькамі.
Вуліца для дзіцяці-гэта яркі, вабны і разнастайны свет, які прыцягвае ўвагу. Гэта ж так цікава - рухаюцца разнастайныя машыны, пешаходы, розныя будынкі. А менавіта тут нашых дзяцей чакае небяспека.
Кожныя бацькі павінны своечасова навучыць дзяцей уменню арыентавацца ў дарожнай сітуацыі, выхоўваць у дзіцяці патрэбу быць на вуліцы дысцыплінаваным і ўважлівым, асцярожным. Для гэтага неабходна знаёміць дзяцей з правіламі дарожнага руху і бяспечнымі паводзінамі на вуліцы, каб яны строга выконвалі іх, стаўшы школьнікамі.
Толькі адзіныя патрабаванні, што прад'яўляюцца да дзяцей з боку педагогаў і бацькоў, будуць спрыяць паспяховаму авалоданню дзецьмі азбукай дарожнага руху.
Мамы і таты! Ці заўсёды вы падаяце дзіцяці прыклад захавання правілаў бяспечнага пераходу вуліц і скрыжаванняў, пасадкі ў аўтамабіль, аўтобус, абыходу гэтых транспартных сродкаў на прыпынках?
Памятайце! Парушаючы правілы дарожнага руху, вы як бы негалосна дазваляеце парушаць іх сваім дзецям.
Вучыце дзяцей:
- не спяшацца пры пераходзе вуліцы;
- пераходзіць дарогу толькі тады, калі агляду нішто не перашкаджае;
- перш чым перайсці, дачакацца, каб транспарт ад'ехаў ад прыпынку.
Выхоўвайце ў дзіцяці ўменне быць пільным на вуліцы. Так, апынуўшыся побач са стаячым аўтобусам, прапануйце дзіцяці прыпыніцца, уважліва аглядзецца, ці не набліжаецца машына. Растлумачце яму, якая небяспека можа чакаць пешахода, калі ён раптам выходзіць з-за транспарту на праезную частку.
Вялікую дапамогу ў замацаванні ў дзяцей ведаў правілаў дарожнага руху акажуць гульні. Зрабіце з кубікаў і рознакаляровай паперы дамы, тратуары і маставыя, пешаходаў, цацачны транспарт. На такім макеце Вы можаце з дзіцем разыгрываць розныя дарожныя сітуацыі, дзякуючы якім ён больш трывала і асэнсавана засвоіць правілы паводзін на вуліцы.
Дзіцячыя мастацкія творы па тэме для чытання дзецям з наступнай гутаркай аб прачытаным:
- "Кепская гісторыя", "Дзядзька Сцёпа-міліцыянер" С. Міхалкова,
- «Машыны на нашай вуліцы» М. Ільіна і А. Сегал,
- "Знаёмцеся, аўтамабіль", "Законы вуліц і дарог", "Дарожная грамата" І. Серакова;
- «Паглядзіце, паставы», «Гэта мая вуліца» Я. Пішчумава
Выкарыстоўвайце прагулкі з дзецьмі для тлумачэння ім правілаў бяспекі на вуліцах. З гэтай мэтай карысна:
- паназіраць за працай святлафора, звярнуўшы ўвагу дзіцяці на сувязь паміж колерамі на святлафоры і рухам машын;
- паказаць знакі, указальнікі дарожнага руху, расказаць аб іх значэнні;
- прапаноўваць дзіцяці самому знайсці дарогу дадому, калі вы бераце яго з сабой, адпраўляючыся ў краму, гуляць і т. п.
- звяртацца да дзіцяці з пытаннямі: як, на яго думку, варта паступіць на вуліцы ў тым, ці іншым выпадку, што азначае той ці іншы дарожны знак.
Паважаныя бацькі! Не шкадуйце часу на ўрокі паводзін дзяцей на вуліцы! Калі вы купілі дзіцяці ровар, то трэба растлумачыць яму правілы дарожнага руху, патрабуючы іх няўхільнага выканання. Дзіця павінна засвоіць – ездзіць на ровары можна толькі ў адведзеных для гэтага месцах: дварах, парках і на пляцоўках. Памятайце, што язда на ровары па дарогах забаронена дзецям да 14 гадоў. Нельга саджаць на раму або багажнік, возячы яго на сваім ровары. Для дзіцяці на раме ззаду руля павінны быць зроблены спецыяльнае сядло і падножкі.
Да моманту наведвання дзіцяці ў школу, ён павінен выразна засвоіць і выконваць наступныя правілы паводзін на вуліцы і ў транспарце:
- гуляй толькі ў баку ад дарогі;
- пераходзь вуліцу там, дзе пазначаныя паказальнікі пераходу, па лініі тратуараў;
- пераходзь вуліцу толькі крокам, не бяжы;
- сачы за сігналам святлафора;
- паглядзі пры пераходзе дарогі спачатку налева, потым направа;
- не перасякай шлях надыходзячаму транспарту;
- машыны, якія стаяць на дарозе каля тратуара або абочыны, аўтобусы- абыходзь ззаду;
- трамвай заўсёды абыходзь спераду;
- уваходзь у любы транспарт і выходзь з яго толькі тады, калі ён стаіць, нельга скакаць на хаду;
- не высоўвайся з акна калі рухаецца транспарт;
- не выязджай на веласіпедзе на праезную частку;
- калі ты згубіўся на вуліцы, не плач, папрасі дарослага або міліцыянера дапамагчы табе, назаві свой дамашні адрас.
Як навучыць дзяцей бяспечным паводзінам на вуліцы? Аднымі перасцярогамі тыпу "будзь асцярожны" справе істотна не дапаможаш. Неабходная паўсядзённая трэніроўка руху, увагі дзіцяці ў спалучэнні з пастаянным асабістым прыкладам бацькоў. Толькі ў гэтым выпадку ў дзяцей могуць выпрацавацца цвёрдыя навыкі бяспечных паводзін на вуліцы.
Важна выхаваць у дзяцей наступныя віды навыкаў:
1. Навык назірання. Дзіця павінен навучыцца бачыць прадметы, якія зачыняюць агляд праезжай часткі, як небяспечныя прадметы якія хаваюць небяспеку. Дзіця павінна навучыцца бачыць фактары, якія адцягваюць яго ўвагу, як сігналы небяспекі.
2. Навык спакойных, дастаткова ўпэўненых паводзін на вуліцы. Гэты навык вельмі важны для дзіцяці; дарослы, ідучы па вуліцы з сынам ці дачкой не павінен паддавацца хваляванню або спешцы.
3. Навык пераключэння на вуліцу.Запавольваць рух, спыняцца, вытрымліваць пэўную паўзу для псіхалагічнага пераключэння з пешаходам у небяспечную зону, тут прыклад бацькоў мае вырашальнае значэнне.
4. Навык пераключэння на самакантроль.Патрапіўшы на праезжую частку, дзіця павінна сачыць за сваімі паводзінамі, правільна ацэньваць дарожную абстаноўку.
Вучыце дзяцей назіраць. Менавіта з двух да сямі гадоў, пакуль на вуліцы побач з вамі, лепш за ўсё прывіць яму тыя навыкі, аб якіх гаварылася вышэй.
Крыніца:Сайт:http://ddu205.minsk.edu.by
Выхавальнік дашкольнай адукацыі С.М.Новік
